اولین تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری در این است که کلید مینیاتوری به طور خودکار هنگام بروز شرایط غیر طبیعی مدار شامل اضافه بار و اتصال کوتاه، مدار را قطع می کند. MCB ها از نظر حفاظت نسبت به فیوزها دقت عمل بیشتری دارند و از این نظر است که می گویند فیوز حساسیت کمتری نسبت به کلید مینیاتوری دارد.
مزیت دیگر MCB این است که هنگام بروز مشکل در مدار، تریپ کرده و قطع می شود و مشخص می شود کدام ناحیه از مدار الکتریکی خطا رخ داده و دارای مشکل است. اما در مورد فیوز در همین شرایط باید سیم فیوز کنترل شود و یا کل فیوز قطع شده و مدار به طور کلی بررسی شود.
از موارد دیگری که در مورد تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری می توان اشاره کرد در این است که MCB ها یا همان کلیدهای مینیاتوری پس از قطع آسیب نمی بیند و می توان پس از رفع خطا، به سرعت مدار را مجدد و بدون هزینه وصل کرد. این در حالی است که تعمیر فیوز امکان پذیر نیست و نیاز به باز شدن فیوز و جایگزینی یک فیوز جدید دیگر در مدار است.
کلید مینیاتوری دو عمل کنترل و حفاظت را هم زمان با هم انجام می‌دهد و از این نظر مشابه یک کلید به انضمام یک فیوز عمل می کند.
کلید اتوماتیک MCCB
کلیداتو ماتیک یا MCCB مخفف Molded Cast Circuit Breaker، نوعی دیگر از کلید اتوماتیک است. این کلید می تواند مشابه کلید مینیاتوری مدار را در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه محافظت کند. اما این کلید نسبت به کلید مینیاتوری برای جریان های بالاتری مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه این کلید بیشتر کاربرد صنعتی دارد.
کلید اتوماتیک وسیلۀ مکانیکی قطع و وصل خودکار جریان است. این کلیدها از دو نوع حفاظت استفاده می کنند پس از اینکه خطای اضافه بار به وسیلۀ یک رله حرارتی و خطای اتصال کوتاه توسط یک رله الکترومغناطیسی تشخیص داده شد فرمان قطع کلید صادر می شود. هر یک از این حفاظت ها قسمتی از منحنی قطع کلید را به خود اختصاص داده اند. کلیدهای اتوماتیک مانند کلیدهای مینیاتوری عمل می کنند با این تفاوت که توان بیشتری را می توانند تحمل کنند و قابل تنظیم هستند.
کلید اتوماتیک کمپکت، مجموعه ای از رله های حفاظتی مانند اضافه بار، اضافه جریان، اندر ولتاژ و غیره که در یک محفظۀ کوچک قرار گرفته اند را کلیدهای کمپکت یا فشرده می نامند از آنجائی که بدنه این کلیدها به کمک نوع خاصی از قالب تزریق تولید می شوند، به آنها کلیدهای بدنه تزریقی یا Molded case هم می گویند. ساختار عملکرد کلیدهای کمپکت در هنگام ایجاد خطا به این صورت است که فنر شارژ مکانیزم به شکل دستی یا موتوری شارژ می شود و هنگام وقوع خطا دشارژ شده و پل های کلید را باز می کند.
کلید اتوماتیک اشنایدر همچون سایر کلیدهای اتوماتیک در جهت کاهش خطرات ناشی از جریان برق استفاده می شود و با افزایش میزان جریان بیش از مقدار قابل تحمل سیم، مدار را قطع می کند. بنابراین از نکات مهمی که همواره باید در انتخاب این کلید ها در نظر داشت انتخاب نوع، مقدار نامی و قدرت قطع وسیله حفاظتی در مدار است تا از خطراتی نظیر آتش سوزی ناشی از اتصال کوتاه، اضافه بار و … جلوگیری شود.
از دیگر مزایای کلیدهای کمپکت، امکان استفاده این کلیدها در شبکه برق DC و AC است تفاوت کلیدها در این شبکه ها در قدرت قطع آن است به نحوی که در حالت DC کلید قدرت قطع کمتری نسبت به حالت AC دارد. لازم به توضیح است که تنها کلیدهای غیر قابل تنظیم اشنایدر الکتریک .که در هر دو حالت AC و DC کار می کنند و کلیدهای قابل تنظیم کمپکت اشنایدر تنها در حالت AC کاربرد دارند.
مقاله پیشنهادی : بررسی صفر تا صد کلید اتوماتیک و انواع ان
از کلیدهای اتوماتیک به عنوان تجهیز حفاظتی در موارد زیر استفاده می شود :
الف) حفاظت مدار و دستگاه ها: در برابر جریان اتصال کوتاه و اضافه بار
منظور از حفاظت اضافه بار در کلیدهای اتوماتیک، کلیدهایی هستند که دارای رله قابل تنظیم اضافه بار هستند .( تنظیم رله حرارتی )
ب) تأمین ایمنی: در صورت اتصال کوتاه بین هادی فاز با بدنه هادی و یا هادی حفاظتی ارت و یا نول به منظور پیش گیری از برق گرفتگی
دسته فرمان کلید اتوماتیک کمپکت
دستۀ فرمان این کلیدها دارای سه وضعیت است:
وضعیت قطع که در این حالت کلید قطع است با فشاردادن دستۀ فرمان به سمت بالا کلید وصل می شود. در حالاتی که کلید به سبب یک خطا، قطع شده باشد، دستۀ فرمان در وضعیت وسط یعنی بین حالات قطع و وصل قرار می گیرد در این حالت برای وصل مجدد کلید باید آن را یکبار به حالت قطع برد و سپس کلید را وصل کرد.
کلید اتوماتیک (کمپکت) در سه وضعیت مطابق شکل زیر قرار می گیرد.
در صورتی که کلید وصل باشد، در وضعیت بالا قرار می گیرد. در حالت قطع به صورت دستی در پایین قرار می گیرد؛ و در صورت بروز خطا، در حالت trip کلید یا در وسط قرار گرفته و کلید قطع است. این وضعیت نشان می دهد که قطع به صورت دستی نبوده و خطایی رخ داده است.
لازم به ذکر است در دو حالت کلید در وضعیت trip قرار می گیرد، یکی در صورت بروز خطا و دیگری در صورت فشار دادن دکمه تست قرمز.
نکته دیگر این که reset کردن کلید اتوماتیک از طریق کلید کوچک سفید رنگ پایین و زیر محفظه کلید، امکان پذیر است.
انواع کلیدهای اتوماتیک از نظر قابلیت تنظیم
ثابت (غیر قابل تنظیم)
دارای قابلیت تنظیم رله حرارتی (Ir جریان عملکرد رله حرارتی)
دارای قابلیت تنظیم رله مغناطیسی (Im جریان عملکرد رله مغناطیسی)
دارای هر دو قابلیت تنظیم رله حرارتی و مغناطیسی
مقاله پیشنهادی : مقایسه انواع کلید اتوماتیک
اجزای کلید کمپکت
برخی از اجزاء کلیدهای کمپکت عبارتند از:
– ۱بدنه کلید
– ۲دستۀ فرمان قطع و وصل کلید
– ۳دکمه تریپ دستی کلید
۴- مکانیزم قطع و وصل که کنتاکت ها را به هم وصل و یا از هم جدا می کند
– ۵کنتاکت های قدرت و فرمان
– ۶ترمینال های ورودی و خروجی
– ۷رله های حفاظتی مختلف نظیر اضافه بار و اتصال کوتاه
– ۸ ولوم های مربوط به تنظیم حفاظت کلید اتوماتیک
هفت تفاوت کلید اتوماتیک کمپکت و کلید مینیاتوری
۱- رنج جریان
اولین تفاوت کلید اتوماتیک کمپکت و کلید مینیاتوری رنج جریان است. کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری هر دو جریان اضافه بار و اتصال کوتاه را تشخیص داده و مدار را قطع می کنند. اما اولین تفاوت کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری، در رنج جریان کلیدهاست. کلید مینیاتوری از ۲ آمپر تا ۶۳ آمپر تولید می شود. البته در بعضی برندها کلید مینیاتوری در رنج ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۵ هم تولید شده است اما رایج نیست و کمتر می توان آن را در بازار پیدا کرد. اما کلید اتوماتیک در رنج ۲۵ تا ۱۶۰۰ آمپر تولید می شود.
۲- قابلیت تنظیم
دومین تفاوت کلید اتوماتیک کمپکت و کلید مینیاتوری در قابلیت تنظیم است. کلید اتوماتیک دو نوع فیکس و قابل تنظیم دارد. در کلید اتوماتیک قابل تنظیم می توان جریان کلید را در یک محدوده مشخص تغییر داد و این حسن بسیار بزرگی است. یعنی شما می توانید از یک کلید در محدوده ای برای جریان های مختلف استفاده کنید. این در حالی است که کلیدهای مینیاتوری قابلیت تنظیم ندارند.
۳- قدرت قطع
سومین تفاوت کلید اتوماتیک کمپکت و کلید مینیاتوری در قدرت قطع آن هاست. کلید مینیاتوری معمولاً قدرت قطع ۶ یا ۱۰ کیلو آمپر دارد. اما اگر بخواهید مداری با قدرت قطع بالاتر داشته باشید می توانید از کلید اتوماتیک استفاده کنید که در قدرت قطع ۲۵ ، ۳۶ ، ۵۰ ، ۷۰ ، ۱۰۰ ، ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلو آمپر تولید می شود.
۴- عملکرد دو حالته و سه حالته
چهارمین تفاوت کلید اتوماتیک کمپکت و کلید مینیاتوری حالات عملکرد آن هاست. کلید کلید مینیاتوری فقط دو حالت قطع و وصل دارد. اما کلید اتوماتیک سه حالته است: حالت قطع، حالت وصل و حالت تریپ. در حالت تریپ کلید در وسط قرار می گیرد.
سؤال اینجاست که حالت تریپ برای رفع چه مشکلی طراحی شده است ؟
وقتی کلید مینیاتوری در حالت قطع قرار می گیرد، مشخص نیست که کسی کلید را به حالت قطع برده یا خود کلید به علت خطا به حالت قطع رفته است. اما این مشکل با اضافه کردن حالت تریپ در کلید اتوماتیک حل شده است. اگر کلید اتوماتیک در مدار باشد و مدار به علت خطا توسط کلید قطع شود، کلید به حالت تریپ می رود. یعنی نه حالت قطع و نه حالت وصل! پس با چک کردن کلید متوجه می شوید که در مدار خطا رخ داده، پس اول خطا را برطرف می کتید و بعد کلید را به حالت قطع و سپس به حالت وصل می برید.
۵- قابلیت نصب رله های کنترلی
کلید اتوماتیک قابلیت نصب انواع رله های کنترلی مثل رله شنت تریپ و آندر ولتاژ را دارد. علاوه بر این می توان کلید اتوماتیک را موتوری کرد. یعنی کلید با استفاده از موتور نصب شده روی آن قطع و وصل شود. پس کلید اتوماتیک از راه دور قابل کنترل است. اما کلید مینیاتوری چنین قابلیت هایی ندارد.
۶- قیمت
کلید اتوماتیک قابلیت های بیشتری نسبت به کلید مینیاتوری دارد، این یعنی قیمت کلید اتوماتیک از کلید مینیاتوری بیشتر است. پس باید موقع خرید، ویژگی های کلید مورد نظر خود را بررسی کنید و اگر به کلیدی ساده با رنج جریان مشخص و قدرت قطع پایین احتیاج داشتید، کلید مینیاتوری را انتخاب کنید و هزینۀ بیشتری بابت خرید کلید اتوماتیک نپردازید.
تفاوت کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری
۷- اندازه
با توجه به همه ویژگی های اشاره شده برای کلیدهای اتوماتیک کمپکت، طبیعتاً این نوع کلیدها حجم و اندازه بزرگ تری را برای خاموش کردن جرقه نسبت به کلیدهای مینیاتوری دارا است.
